
قرص برنج چیست؟
قرص برنج با نام علمی ˈآلومنیوم فسفیدˈ (Aluminium phosphide) ، یکی از سموم دفع آفات است که
برای مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.
استفاده نادرست از “قرص برنج” باعث ایجاد انواع مسمومیت های حاد و مزمن در انسان ها می شود. و
ترکیبات موجود در “قرص برنج” بر اثر رطوبت موجود در هوا متصاعد می شود و زمانی که به صورت خوراکی
مورد استفاده قرار بگیرد با اسید معده ترکیب شده و موجب ایجاد نوعی گاز خطرناک می شود.
زمانی که این قرص ها برای دفع آفات در داخل کیسه های برنج قرار داده می شود، به علت نبود تهویه
مناسب در منازل، گازهای خطرناکی از این قرص متصاعد می شود که موجبات مرگ افراد را فراهم می کند.
مسمومیت با این قرص مساوی با مرگ حتمی
پزشک بخش مسمومین بیمارستان الغدیر با اشاره به نبود نظارت های لازم بر فروش این قرص، اظهار داشت: متاسفانه
برخی عطاری ها به راحتی این قرص را در اختیار مشتریان خود قرار می دهند.
این متخصص تاکید کرد، در مسمویت با قرص های دیگر ۹۹ درصد بیماران زنده می مانند اما در مسمومیت با این قرص ۹۹
درصد بیماران جان خود را از دست می دهند. اگر بشود قرص های برنج را از عطاری ها جمع آوری کرد و در فروش آن
نظارت های لازم را داشت می توان آمار خودکشی با “قرص برنج” را در جامعه کاهش داد.
اثر قرص برنج بر بدن
این ماده سمی به راحتی جذب دستگاههای گوارش شده و بعد از حل شدن در مایعات بدن و رطوبت معده
باعث تولید گاز خطرناک فسفین میشود.
هرچه این ترکیبات تازهتر باشد گاز بیشتری آزاد کرده و خطرناکتر هستند، به طوری که این ماده با ساخت
پروتئین تداخل دارد و مانع سنتر پروتئین میشود.
سپس فسفین با بلوک کردن سیتوکروم اکسیداز و مهار فسفوریسیون اکسیداتیو باعث افزایش رادیکالهای آزاد
و سپس مرگ سلولی میشود و در نتیجه دستگاههایی از بدن که به مقدار بیشتری اکسیژن نیاز دارند نسبت
به این سم حساستر و آسیبپذیرتر هستند.
مسمومیت با “قرص برنج” یکی از مرگ آورترین مسمومیت هایی است که مرگ حتمی را به دنبال دارد و تاکنون راهکاری
برای نجات جان بیماران یافت نشده است.
سم “قرص برنج” سمی است که بر روی سلولهای بدن تاثیر بدی دارد و تنفس سلولی را از بین میبرد و باعث آسیب
جدی به اعضا و ارگانهای حساس بدن مانند کلیهها و قلب میشود.
مرگ بر اثر مصرف “قرص برنج “مرگی دردناک است و فرد عطش زیادی دارد و در این مرگ فرد تا زنده است، هوشیار و بیدار
بوده و سوزش شدیدی در بدن خود احساس میکند.
این قرص ظرف سه تا چهار ساعت سیستم تنفسی و قلبی را دچار مشکل میکند و فرد در اثر مرگی زجرآور خواهد مرد.
بر اساس گزارشها به سه دلیل افراد ممکن است از این قرص استفاده کنند:
- مصرف اشتباه قرص موجود در برنج که در ایران باعث مرگ دستهجمعی چندین خانواده شدهاست.
- مصرف قرصهای قلابی توهمزا که دارای ترکیبات قرص برنج هستند یا خود قرص برنج هستند.
- مصرف جهت خودکشی سریع، که کارشناسان معتقدند مرگ صورت گرفته با این قرص سریع، درد آور است

نشانه ها و درمان مسمومیت
معمولاً پس از چند دقیقه که از ورود آن به معده گذشت ویژگیهای سمی شروع به کار میکنند. پیامد
کشنده اصلی آن معمولاً از کار ایستادن سیستم گردش خون است که بر میوکارد اثر مستقیم میگذارد
و به غده فوق کلیه آسیب میرساند.
علائم آن با میزان دوز مصرفی و زمان متفاوت است. ویژگی بارز کلینیکی دیده شده، مقاومت در برابر درمان
با دوپامین است. نشانههای دیگر عبارتند از سرگیجه، خستگی، فشار قفسه سینه، سردرد، حال به همخوردگی،
تهوع، بیحسی، اسهال، آتاکسی، لرز، خواب رفتگی، ضعف ماهیچهها، دید دوگانه و یرقان است.
اگر نفس کشیدن بیمار به سختی امکانپذیر بود ممکن است او به ترتیب دچار ARDS، نارسایی قلب، آریتمی قلب
و تشنج شده و سپس به کما برود. نشانههای بعدی که نمایان میشود در اثر سم بر کبد و کلیه است.
تشخیص مسمومیت AIP، معمولاً با گمان پزشکی یا گزارش خود شخص یا شاهدان صورت میپذیرد. در جاهایی که
از سم “قرص برنج” استفاده میشود و سابقه خورده شدن آن وجود دارد باید با این مسمومیت همانند مسمومیت با
قرصهای برنج ساخته شده از گیاهان رفتار نشود. در موارد مسمومیت، تست نقره نیترات با بخار رقیق شده معده
میتواند مثبت باشد.
پادزهر قرص برنج
فسفید آلومینیوم یا قرص برنج سمی بسیار مهلک و کشنده است. و پادزهر قرص برنج وجود ندارد
لذا مسمومیت با آن اغلب منجر به مرگ می شود.
و حتی استشمام بوی این قرص ظرف مدت سه تا چهار ساعت سیستم تنفسی و قلب را دچار اختلال
کرده و فرد را در روندی دردناک به تدریج به کام مرگ می کشد.
راه های درمان پس از مصرف
بهترین راه این است که فردی که با “قرص برنج “خودکشی کرده سریع به نزدیکترین بیمارستان منتقل شود.
انتقال او به مطب و درمانگاه باعث وقت کشی خواهد شد. به فردی که “قرص برنج” خورده است به هیچ عنوان
نباید مایعات داد زیرا ماهیت این قرص در معده ایجاد گاز است که این گاز به ریه ها راه یافته و در بین سلولها
پخش می شود.
خوردن آب این روند را تسریع می دهد. البته اگر خانواده ها در خانه ای جوش شیرین و یا پرمنگنات پتاسیم
دارند، دادن آن به فرد مسموم تنها راه پیش درمانی است.
راهکارهای پیشگیری از وقوع مسمومیت با قرص برنج
مرگ های ناشی از مسمومیت با “قرص برنج” با روندی صعودی هر سال افزایش می یابد، به طوری که این
مرگ ها طی سال ۱۳۸۸ به میزان ۲۲۸ نفر ، در سال ۸۹ با رشد ۷۸ درصدی به ۴۰۶ نفر و پس از آن هم سال
گذشته با رشد ۱۴ درصدی به ۴۶۳ نفر رسید.
توجه به سلامت روان افراد، از بین بردن انگ بیماری های روانی ، ممنوعیت فروش قرص برنج در عطاری ها،
نظارت بر عرضه این قرص ها و تعریف چهار چوبی مشخص برای توزیع آن بین کشاورزان ، ارایه آموزش های لازم
در رابطه با خطرات و عوارض مصرف این قرص و ارجاع به موقع و سریع مسمومین به مراکز درمانی از جمله
راهکارهای پیشگیری از وقوع مسمومیت با قرص برنج به شمار می رود.
همچنین برخی کارشناسان توصیه کرده اند به دلیل مسمومیت مرگبار قرص برای جلوگیری از آفت زدگی برنج،
به جای قرص های برنج از سیر و نمک استفاده شود.
عصر ایران – سلامت نیوز