شب یلدا 98 چه تاریخی است؟ | آشنایی با آداب و رسوم شب یلدا
شب یلدا 98 چه تاریخی است؟ شب یلدا یا شب چله یکی از قدیمی‌ترین جشن‌های ایرانی است. شب یلدا در واقع از زمان غروب آفتاب در آخرین روز پاییز یعنی ۳۰ آذر شروع می‌شود و با طلوع آفتاب در اولین روز زمستان یعنی اول دی به پایان می‌رسد. این شب از تمام شب‌های سال بلندتر است.
شب یلدا 98 چه تاریخی است؟
شب یلدای 98، شنبه ۳۰ آذر ۱۳۹۸ هجری شمسی. بین غروب آفتاب جمعه آخرین روز پاییز (۳۰ آذر) تا طلوع آفتاب اولین روز زمستان (۱ دی) می‌باشد. این روز برابر با ۲۱ دسامبر ۲۰۱۹ میلادی و ۲۴ ربیع الثانی ۱۴۴۱ هجری قمری است.
زمان شب یلدا به تاریخ میلادی متغیر است و احتمال دارد ۲۰، ۲۱ یا حتی ۲۲ دسامبر باشد.
برای مثال تاریخ شب یلدا ۹۷ و ۹۶ معادل ۲۱ دسامبر ۲۰۱۸ و ۲۰۱۷ ولی در سال ۹۵ این شب معادل ۲۰ دسامبر ۲۰۱۶ بود.
یلدا یعنی چه؟
یلدا واژه‌ای سُریانی به معنای زایش و تولد است. سریانی زبانی بود که در میان مسیحیان رواج داشت.
این معنا، از بررسی و تحقیق در واژه‌نامه‌ها و کتاب‌های تاریخی به دست آمده است.
ابوریحان بیرونی، دانشمند همه فن حریف و تقویم‌شناس، از شب یلدا با نام میلاد اکبر یاد می‌کند؛ و منظور از این نام را میلاد خورشید دانسته است.
کتاب آثار الباقیه نوشته اوست. کتاب به عربی نوشته شده و در حال حاضر، چند ترجمه فارسی از آن منتشر می‌شود.
ابوریحان در این کتاب گاه‌شماری و تقویم اقوام مختلف را بررسی کرده است.
اگر علاقمند باشید می‌توانید مراسمات و جشن‌های اقوام باستان را در این کتاب مطالعه کنید.
دقیقا مشخص نیست که واژه یلدا چه زمان و چطور وارد زبان فارسی شده است.
از تاریخ اینطور بر‌می‌آید که، مسیحیان اولیه که در روم زندگی سختی داشتند و عده‌ای از آنان به ایران مهاجرت می‌کنند.
به علت نزدیکی فرهنگی، این واژه سریانی به فارسی راه پیدا می‌کند.
شب چله یعنی چه؟
شب چله در حقیقت همان شب یلدا ست. چون از فردای این شب، چله بزرگ زمستان آغاز می‌شود به آن شب چله می‌گویند.
ایرانیان در زمان‌های قدیم، یک نوع تقویم کلی نگر هم داشتند.
این تقویم بیشتر در کار‌های کشاورزی و دامپروری کاربرد داشت. آنها دو موقع از سال را به نام چله می‌شناختند.
چله تابستان که از تیر شروع می‌شد و چله زمستان که از دی‌ماه.
چله‌ها هر کدام به دو دوره تقسیم می شدند؛ چله بزرگ و چله کوچک. چهل روز ابتدایی را چله بزرگ و بیست روزِ بعد را چله کوچک می‌نامیدند.
چله بزرگ زمستان، که درست بعد از شب یلدا آغاز می‌شود؛ شروع زمستان است و شدت سرما در آن بیشتر است.
چله بزرگ تا دهم بهمن طول می‌کشد. پس از آن، چله کوچک شروع و تا اول اسفند ادامه دارد.
شدت سرما در چله کوچک کمتر است و آسیب کمتری هم می‌رساند.
چهار روز پایان چله بزرگ، و چهار روز آغاز چله کوچک را، چهار چهار می‌گویند؛ که نهایت شدت سرما در این مدت اتفاق می‌افتد.
تاریخچه شب یلدا
تاریخچه شب یلدا به گذشته‌های بسیار دور برمیگردد. اما قدمت دقیقش مشخص نیست.
برخی باستان شناسان، تاریخ شب یلدا را هفت هزار ساله می‌دانند.
آنها به ظروف سفالی دوره پیش از تاریخ، استناد می‌کنند.
این ظروف دارای نقوش حیوانیِ ماه‌های ایرانی، مانند قوچ و عقرب هستند.
البته این نقوشِ در کتیبه‌ها و یافته‌های باستان‌شناسی کمیاب‌اند.
اما باستان‌شناسان معتقدند، می‌شود آیین مربوط به شب یلدا را تا هفت هزار سال قبل، ردیابی کرد.
با همه‌ی اینها آنچه به عنوان شب یلدا رسمیت یافته، به حدود ۵۰۰ سال، قبل از میلاد برمیگردد.
یلدا در زمان داریوش یکم به تقویم رسمی ایرانیان باستان، وارد شده است.
تقویمی که برگرفته از گاه‌شماری بابلی‌ها و مصری‌ها ست.
آدام و سوم شب یلدا
آداب و رسوم شب یلدا در طول زمان تغییر چندانی نکرده است.
آتش
قدیم دور کرسی می‌نشستند؛ قبل‌تر از آن دور آتش جمع می‌شدند؛ و الان بخاری‌ها مجلس را گرم می‌کنند.
آتش در گذشته نماد خورشید بود و برپا کردن آتش به خاطر پاسداشتش انجام می‌شده است.
البته برخی هم عقیده دارند که آتش را برای برطرف کردن نحسی اهریمن و تاریکی روشن می‌کردند.
وظیفه این آتش از بین بردن و فراری دادن تاریکی و نیروهای اهریمنی بوده است.
مثل‌گویی یا قصه‌خوانی در شب یلدا
مثل‌گویی که نوعی شعرخوانی و داستان‌خوانی است در قدیم اجرا می‌شده.
به این صورت که خانواده‌ها در این شب گرد هم می‌آمدند و پیرترها برای همه قصه تعریف می‌کردند.
مثل قصه‌های کوچک و داستان‌های غیر واقعی اند. بیشتر قهرمان‌های آن جانوران، دیوان و پریان هستند و برای سرگرمی و خوشایند کودکان گفته و یا نوشته می‌شوند.
در هر نقطه‌ای از کشور قصه‌های مربوط به فرهنگ خودشان رواج بیشتری دارد.
مثلا آذربایجانی‌ها قصه حسین کرد شبستری می‌خوانند و خراسانی‌ها بیشتر از داستان‌های شاهنامه داستان سرایی می‌کنند.
فال حافظ در شب یلدا
معمولا در شب‌های یلدا بزرگ فامیل به دیوان حافظ تفالی می‌زند.
به این ترتیب که مخاطب فال نیت کرده و بزرگ مجلس این جمله یا شبیه به این را می‌گوید: ای حافظ شیرازی، تو کاشف هر رازی، من طالب یک فالم، بر من نظر اندازی…
بعد لای دیوان را باز می‌کند. غزل بالای سمت راست، جواب تفال است.
اگر وسط غزل باشد، فال از ابتدای غزل که در صفحه پشت است، خوانده می‌شود.
سه بیت از غزل بعدی نیز شاهد فال خواهد بود. بعد از خواندن غزل، فال را تفسیر می‌کند.
اگر محتوای شعر مثبت باشد فال را خوب و اگر نباشد آن را بد می‌دانند.
از آنجا که عمده غزلیات حافظ دارای محتوایی عرفانی، عاشقانه و امیدوارکننده است؛ فال‌ها معمولا روحیه بخشند.
شاهنامه خوانی
جزء جدایی‌ناپذیر دیگر شب یلدا، شاهنامه‌خوانی ست. این رسم از دیرباز در ایران رایج بوده.
جذابیت شاهنامه‌خوانی به شیوه نقالی چند برابر می‌شود.
متاسفانه این رسم نقالی در حال نابودی ست. باید خیلی خوش شانس باشید که در خانواده‌تان چنین فردی داشته باشید.
سفره شب یلدا
از جذاب‌ترین آیین‌های شب یلدا یا شب چله، سفره و خوردنی‌های آن است.
سفره شب یلدا شامل میوه‌های مخصوص، آجیل مخصوص و دیگر تنقلات است.
در شب چله در دوران قدیم، سفره‌ای به نام میَزد پهن می‌کردند.
آنها میوه‌های تر و خشک، آجیل یا به اصطلاح زرتشتیان لُرک بر سفره می‌گذاشتند.
لرک از اجزای اصلی این سفره بود و در واقع ولیمه این جشن به حساب می‌آمد.
از اجزای دیگر این سفره آتشدان، عطردان، بخوردان و بَرسَم را می‌توان نام برد.
بَرسَم وسیله‌ای برای دعا‌خوانی ست که از جنس شاخه گیاهی خاص و یا فلزِ برنج و نقره ساخته می‌شود. تاریخ شب یلدا 98.
تاریخ شب یلدا 98 چه روزی است؟
منبع: دیجی کالا مگ
[divider style=”dotted” top=”20″ bottom=”20″]
پیشنهاد: برنامه کامل لیگ برتر 98-99
