جت لگ یا پرواز زدگی چیست؟ علائم و درمان

جت لگ یا پرواز زدگی یک وضعیت فیزیولوژیک است که از تغییرات ریتم شبانه‌روزی بدن اتفاق می‌افتد و ناشی از مسافرت‌های طولانی (از شرق به غرب یا برعکس) است که در آن تنظیم خواب فرد به علت اختلاف ساعت مبدأ با مقصد پرواز به هم می‌ریزد.

هنگامی که شما به یک منطقه زمانی جدید سفر می‌کنید، ساعت زیستی بدن شما با ساعت مقصد هماهنگ نمی‌شود. این امر می‌تواند منجر به علائمی مانند بی‌خوابی، خستگی، سردرد، یبوست، کاهش اشتها و اختلال در عملکرد شناختی شود.

در ادامه این مقاله، به بررسی علل، علائم، راه‌های کاهش و پیشگیری از جت لگ خواهیم پرداخت.

اغلب، افرادی که به سفرهای طولانی عادت کرده اند، کمتر از جت لگ رنج می برند، به ویژه خدمه خطوط هوایی و افرادی که به طور طبیعی چرخه روزانه «اختلال» دارند. افرادی که زمان بیدار شدن و زمان خواب منظمی دارند معمولاً شدیدترین لگ را تجربه می کنند. جهت سفر نیز مهم است – سندرم جت لگ معمولاً پس از یک سفر طولانی به شرق، سنگین‌تر خواهد بود، زیرا ظاهر یک روز کوتاه را به مسافر می‌دهد، که سازگاری با آن دشوارتر از یک روز طولانی‌تر پس از سفر به غرب است.

به طور کلی پذیرفته شده است که بدن به یک منطقه زمانی در روز و در برخی موارد – دو منطقه تنظیم می شود، بنابراین پرواز در پنج منطقه زمانی به سمت شرق ممکن است منجر به تاخیر جت تا پنج روز شود. بسیاری از عوامل دیگر وجود دارند که می توانند جت لگ را بدتر یا تضعیف کنند. از جمله موارد زیر است: سن مسافر (افراد مسن ممکن است برای مقابله با تغییر زمان مشکل تری داشته باشند)، مشکل در به خواب رفتن، استرس، شرایط پرواز و مصرف الکل.

جت لگ یا پرواز زدگی چیست؟ علائم و درمان

جت لگ یا پرواز زدگی (Jet lag) یک وضعیت فیزیولوژیک است که از تغییرات ریتم شبانه‌روزی بدن اتفاق می‌افتد و ناشی از مسافرت‌های طولانی (از شرق به غرب یا برعکس) است. در این وضعیت، ساعت بدن به صورت موقت بهم می‌خورد و این موضوع می‌تواند باعث ایجاد اختلال در خواب، خستگی، سردرد، تهوع، افزایش فشار خون و سایر علائم شود.

برای پیشگیری از جت لگ، می‌توانید روش‌هایی مانند تغییر روال خواب قبل از سفر، مصرف مواد مسکن، مصرف آب کافی، تغذیه مناسب و تمرینات ورزشی را انجام دهید. همچنین، می‌توانید با تغییر روال خواب و استفاده از روش‌های مختلف، این وضعیت را کاهش دهید.

در صورت بروز جت لگ، می‌توانید با استفاده از روش‌هایی مانند تغییر روال خواب، مصرف مواد مسکن، مصرف آب کافی و تمرینات ورزشی، این وضعیت را درمان کنید.

علل جت لگ

علت اصلی بروز جت لگ، ناتوان بودن بدن انسان در سازگاری سریع با مناطق زمانی مختلف است. بدن انسان دارای یک ساعت داخلی است که به نام ریتم شبانه‌روزی شناخته می‌شود. این ساعت داخلی مسئول تنظیم عملکردهای مختلف بدن، از جمله خواب، دمای بدن، ترشح هورمون‌ها و خلق‌وخو است.

هنگام سفرهای طولانی، بدن انسان زمان کافی برای سازگاری با اختلاف ساعت مقصد ندارد. به همین دلیل، ساعت داخلی بدن همچنان به وقت مبدأ تنظیم می‌شود و این باعث بروز اختلال در خواب و سایر عملکردهای بدن می‌شود.

علائم جت لگ

علائم جت لگ معمولاً طی چند روز پس از سفر ظاهر می‌شوند و عبارتند از:

• اختلال در خواب: شایع‌ترین علامت جت لگ، اختلال در خواب است. افراد مبتلا به جت لگ ممکن است در به خواب رفتن مشکل داشته باشند یا در طول روز دچار خواب‌آلودگی شوند.
• خستگی: خستگی یکی دیگر از علائم شایع جت لگ است. افراد مبتلا به جت لگ ممکن است احساس خستگی و بی‌حالی داشته باشند.
• سردرد: سردرد نیز یکی از علائم رایج جت لگ است.
• مشکلات گوارشی: مشکلات گوارشی مانند یبوست، اسهال و حالت تهوع نیز ممکن است در اثر جت لگ ایجاد شوند.
• کاهش تمرکز: کاهش تمرکز و توانایی فکر کردن نیز از علائم جت لگ هستند.
• تغییرات خلق‌وخو: تغییرات خلق‌وخو مانند اضطراب، تحریک‌پذیری و افسردگی نیز ممکن است در اثر جت لگ ایجاد شوند.

شدت جت لگ

شدت جت لگ به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• تعداد مناطق زمانی که از آن عبور می‌کنید: هرچه تعداد مناطق زمانی که از آن عبور می‌کنید بیشتر باشد، شدت جت لگ نیز بیشتر خواهد بود.
• جهت سفر: سفر از شرق به غرب معمولاً باعث جت لگ شدیدتری می‌شود.
• سن: کودکان و افراد مسن معمولاً نسبت به جت لگ حساس‌تر هستند.
• سلامت عمومی: افراد دارای سلامت عمومی ضعیف معمولاً نسبت به جت لگ حساس‌تر هستند.

راه‌های کاهش جت لگ

برای کاهش جت لگ می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• قبل از سفر:
  • سعی کنید به تدریج ساعت خود را با ساعت مقصد تنظیم کنید.
  • در روزهای قبل از سفر، در معرض نور خورشید قرار بگیرید.
  • از نوشیدن کافئین و الکل قبل از سفر خودداری کنید.
• در طول سفر:
  • در طول پرواز، سعی کنید استراحت کنید.
  • از نوشیدن کافئین و الکل خودداری کنید.
  • در صورت امکان، در طول پرواز از نور خورشید دور بمانید.
• پس از سفر:
  • در طول روز از خوابیدن خودداری کنید.
  • در معرض نور خورشید قرار بگیرید.
  • از نوشیدن کافئین و الکل خودداری کنید.

داروها

در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی برای کمک به کاهش علائم جت لگ تجویز کند.

این داروها معمولاً حاوی ملاتونین هستند که یک هورمون طبیعی بدن است که به تنظیم خواب کمک می‌کند.

همچنین بنزودیازپین ها و خواب آورهای غیر بنزودیازپینی در درمان بی خوابی مرتبط با جت لگ موثر هستند

نتیجه‌ گیری

جت لگ یک چالش رایج برای مسافران است، اما با داشتن دانش و استراتژی های موثر، می توانید تاثیر آن را به حداقل برسانید و از سفر خود نهایت استفاده را ببرید. با درک علل، علائم و تکنیک های مدیریت جت لگ، بهتر می توانید خود را برای یک سفر آرام و لذت بخش آماده کنید. به یاد داشته باشید، با کمی برنامه ریزی و مراقبت از خود، می توان جت لگ را به طور موثر مدیریت کرد.

پیشنهاد: قرص ملاتونین برای چیست؟